ഹൈക്കൂ 1

കുറെ കൊല്ലങ്ങൾക്ക് മുൻപ് വായിച്ചതാണ്. ഏതോ ഒരു ഇംഗ്ലിഷ് പ്രസിദ്ധീകരണത്തിൽ .

Road from Banbury

a man spilled from his crushed car
dead eyes full of rain

മൂന്നു വരികളിൽ  ഒരു ഡ്രാമ. മരണത്തിൻറെ ഏതോ ഒരു നിമിഷം വളരെ വ്യക്തതയോടെ, ഒരു ഫോട്ടോ ഗ്രാഫിലെന്ന പോലെ പകർത്തിയിരിക്കുന്നു. മൂന്നു വരികളിൽ വരച്ചിട്ട ആ രംഗം ഭീകരമായിരുന്നെങ്കിൽ  കൂടി മനസ്സിൽ  പതിഞ്ഞു. 

ഏകദേശം ആ കാലത്താണ് അമ്മയുടെ മരണം .പ്രായമായിട്ടായിരുന്നു മരണം എന്നിരുന്നാലും വലിയ ഒരു ഒഴിവ് അനുഭവപ്പെട്ടു. ആ സമയത്താണ് ഈ ഹൈക്കു കാണുന്നത്.

mom leaves,

the door partly open.

Her many years.

പിന്നീടാണ്  ഹൈക്കൂ വിനെ കുറിച്ച് കൂടുതൽ അറിയാൻ ശ്രമിച്ചത് . ബാഷോവിനെ കുറിച്ചും, ബുസോണിനെകുറിച്ചും കൊബയാസ്കിയെ കുറിച്ചുമൊക്കെ. ഒരു കാര്യം കൂടി അപ്പോൾ മനസ്സിലായി. എന്നെ ആകർഷിച്ച രണ്ട് ഹൈക്കൂ കളും എഴുതിയത് ജപ്പാൻകാർ  അല്ല എന്നുള്ളത്. ആദ്യത്തെ ഹൈക്കൂ Charles Dickson  International Haiku contestൽ രണ്ടാം സമ്മാനം കിട്ടിയ രചനയാണ്, Jane Lambert എന്ന ഒരു ബ്രിട്ടിഷുകാരിയുടെ . രണ്ടാമത്തേത് Jane Reccholds എന്ന മറ്റൊരു യുവതിയുടെ.

കുറെ ഹൈക്കൂകളും ഹൈക്കൂ സാഹിത്യവും വായിച്ചപ്പോൾ ഒരു ഹൈക്കൂ ഒരു ദിവസം ക്ഷണിക്കാതെ മനസ്സിൽ  കടന്നു വന്നൂ 

a murder of crows
harsh clanging of temple bell,

beat of wings in fright.

വടക്കുനാഥൻ ക്ഷേത്രത്തിൽ മൂലസ്ഥാനത്തിൽ ഇരിക്കുമ്പോൾ തോന്നിയതാണ്. അമ്പലത്തിലെ മണിയടി എന്നും കേൾക്കുന്ന കാക്കകൾക്ക് ആ ശബ്ദത്തോട് പൊരുത്തപ്പെടാൻ ബുദ്ധിമുട്ട്. ഒരു 5-7-5 സിലബിൾ രൂപത്തിൽ ഒരു ഹൈക്കൂ രൂപപെട്ടു 

".... ideally a haiku presents a pair of contrasting images, one suggestive of time and place, the other a vivid but fleeting observation. The two images are only comparative when illuminated by the third one."

എന്റെ ആദ്യ ശ്രമം ഹൈക്കൂവിന്റെ ലക്ഷണങ്ങളുമായി ഏകദേശം പൊരുത്തപ്പെട്ടു പോകുന്നുണ്ട് എന്ന് എനിക്ക് തന്നെ തോന്നി. കൂടാതെ 5-7-5 എന്ന syllable വ്യവസ്ഥയുമായും . പിന്നീട് കുറച്ചു കാലത്തേക്ക് ഹൈക്കൂ 'ഹൈബർനെഷനിൽ' ആയി പോയി. ഹൈക്കൂ  മനസ്സിൽ മാത്രമായി.

പക്ഷെ ഹൈക്കൂവിനെ കുറിച്ചുള്ള വായന തുടർന്നൂ . മലയാളത്തിൽ എഴുതുകയാണെങ്കിൽ 'സിലബിൾ ' നിയമം' മറക്കുകയാണ് നല്ലത് എന്ന് മനസ്സിലായി. ബാഷൊ പറഞ്ഞ പോലെ, 'learn the rules and then forget them' എന്നതാണ് പ്രായോഗികം. 

ഒരു കാവ്യ ശൈലിയെക്കാൾ ഹൈക്കുവിന്നു ഒരു ഫോട്ടോ അല്ലെങ്കിൽ ഒരു ചിത്രത്തോടോ ആണ് കൂടുതൽ സാമ്യം . ഏറ്റവും കുറച്ചു വാക്കുകൾ  കൊണ്ട് ഒരു അരങ്ങ് , ഒരു പശ്ചാത്തലം സൃഷ്ടിച്ചെടുക്കുകയാണ് ഹൈക്കൂ നിർവഹിക്കുന്നത് അല്ലെങ്കിൽ നിർവഹിക്കേണ്ടത് എന്ന് എനിക്ക് തോന്നി. രംഗസംവിധാനത്തിലുള്ള കൃതഹസ്തതയും തന്മൂലം അനുവാചകരിൽ ഉളവാക്കുന്ന അനുഭൂതിയുമാണ് ഒരു മികച്ച ഹൈക്കൂവിന്റെ മുഖമുദ്രകൾ. ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ വരകളെ  കൊണ്ട് സൃഷ്ടിച്ചെടുക്കുന്ന ഒരു നമ്പൂതിരി ചിത്രം പോലെ.  ഒരു തത്വചിന്തയും ഒരു ഉപദേശവും ഹൈക്കൂവിലൂടെ നൽകേണ്ട .
ഒരു ബാഷൊ കൃതി ശ്രദ്ധിക്കുക.

' An old silent pond
A frog jumps into the pond,
splash! Silence again

എന്തൊരു തെളിച്ചമുള്ള ചിത്രം. അലസമായ ഏതാനും വരകളിലൂടെ സ്ത്രീ ശരീരത്തിൻറെ മാദകത്വവും, സൗന്ദര്യവും, ശാലീനതയും മറ്റും വരെച്ചെടുക്കുന്ന ഒരു നമ്പൂതിരി ശൈലീ!  ഞാൻ സ്വന്തമായി ഒന്ന് പരിശ്രമിച്ചു.

Butterfly tasting nectar;
Frog croaks silently.
' Fat moth' !

മനസ്സിൽ വല്ലപ്പോഴും, അറിയാതെ തെളിഞ്ഞു വരുന്ന ചിത്രങ്ങൾ കുറിച്ചിടാൻ തുടങ്ങി. ഒരു കാർ  യാത്രക്കിടെ, ഒരു ചൂടും വെയിലുമുള്ള ദിവസത്തിൽ മനസ്സിൽ തെളിഞ്ഞു വന്ന ഒരു ചിത്രം.

"നീണ്ടു പോകുന്ന പാത 
മീനച്ചൂടിൽ 
ആവിയാകുന്ന കാനൽ ജലം".

പിന്നീടൊരിക്കൽ വീട്ടിൽ വെച്ചു പിടിപ്പിച്ച കൊന്ന ആദ്യമായി പൂത്തപ്പോൾ, പക്ഷെ വിഷുവിന്നു മാസങ്ങൾക്ക്  മുൻപ്.

വിഷു പക്ഷി കേണു 
കാലം തെറ്റി പൂത്ത കൊന്നയോട് 
' കള്ളൻ പറ്റിച്ചു'

മുന്നാറിൽ ഒരു സായാഹ്നത്തിൽ ഒരു സുഹൃത്തിന്റെ ബംഗ്ലാവിൽ ഇരിക്കുമ്പോൾ അങ്ങകലെ, ഒരു മലമുകളിൽ കാട്ടുതീ . ഉണങ്ങികിടക്കുന്ന പുല്ലിന്നു തീ പിടിച്ചതാണ് ചുറ്റും വ്യാപിച്ചിരുന്ന ഇരുട്ടിൽ ഒരു തെളിഞ്ഞ നാളം  പോലെ.

ദൂരെ മലമുകളിൽ 
പുൽമേടുകൾ കൊളുത്തി 
കാടിന്റെ ആത്മാവിന്നൊരു തിരിനാളം.

യു എസ്സിൽ ആയിരിക്കുമ്പോൾ മരിച്ചവർക്ക് മെഴുകുതിരി കൊളുത്തി കൂട്ടിരിക്കുന്ന ഒരു ചടങ്ങ് കണ്ടിട്ടുണ്ട്. Wake and Vigil. അതിനെ ഓർമ്മിപ്പിച്ചു.

Away on the hill
dry grass burst into flames,
Vigil for the soul of the jungle.

ഒരു ദിവസം രാവിലെ വീട്ടിലെ തൊടിയിൽ നടക്കുമ്പോൾ ഒരു എട്ടുകാലി വല. രാവിലത്തെ സൂര്യൻറെ രശ്മികൾ അതിലൊരു കൊച്ചു മാരിവില്ലിനെ ഉണ്ടാക്കി. ഇളം കാറ്റിൽ ആ വല ഉലയുന്നുണ്ടായിരുന്നു 

Misty morning sun
rainbows trapped on a cobweb,
the spider's leg twitches.

A koel sang at a distance
grass blade bent with a dew drop
Basho smiled.
ബാഷൊയുടെ ഹൈക്കൂ ഇങ്ങിനേ 
Slender, so slender 
its stalk bends under dew -- 
little yellow flower

അടുത്ത കാലത്ത് ഒരു മരണവീട്ടിൽ പോകേണ്ടി വന്നു. നിലത്ത് ഇറക്കി കിടത്തിയ ശരീരത്തിന്നരുകിൽ അയാളുടെ ഭാര്യ, കരയുന്നില്ല. ഒരു തേങ്ങലിൽ ആ ചുമലുകൾ ഇളകിയോ ?

Tears held under wrap
a bitter sob escaped,
Silence in the blood.

പൊഴിക്കാത്ത കണ്ണുനീർ 
അമർത്തിയ ഒരു തേങ്ങൽ
ചോരയിൽ അലിഞ്ഞ  മൂകത

അങ്ങിനെയിരിക്കെ തൃശ്ശൂരിലും ഇടമഴ പെയ്തു. കാറ്റും, ഇടിയും, മിന്നലുമൊത്ത് .ഇന്ദ്രൻ ഇടിമിന്നലുകൊണ്ട് കുറിച്ചിട്ട 'notation ' അനുസരിച്ച്, കാറ്റിന്റെ ഈണത്തിന്നും ഇടിയുടെ താളത്തിന്നുമൊത്തു ഒരായിരം കാലുകളുമായി മഴ നൃത്തം ചെയ്തു.

Wind playing lightning's notation'
a million feet tap dancing,
thundering crescendo.






തലങ്ങും വിലങ്ങും കൊടി തോരണങ്ങൾ. വോട്ടർമാരോട് കുശലം അന്വേഷിക്കുന്ന സ്ഥാനാർഥികൾ.

Flags fluttering lazily,
promises flatter than prayers;
Vulture is a patient bird.

ഒരു സാധാരണക്കാരന്നു തോന്നുന്ന അർത്ഥ ശൂന്യത , വ്യർത്ഥത 

They chose black ink
and the index finger
pointer to the future.

കറുത്ത മഷി തിരെഞ്ഞെടുത്തു 
ചൂണ്ടു വിരലും.
ഭാവിയെ ചൂണ്ടി കാട്ടാൻ.




അങ്ങിനെ വീണ്ടും വിഷു വന്നു. മിക്കവർക്കും ചില വേർപാടുകളോടെ  ഇത്തരം വിശേഷദിവസങ്ങളും അവസാനിക്കും. പിന്നെ വെറും ചടങ്ങുകൾ.

ആ ചുമരിൽ തൂങ്ങുന്നതോ?
അതെന്റെ പോയ വിഷുക്കണി.
ഓണവും പുതുവത്സരവും.









പന്ത്രണ്ടു വർഷത്തിൽ ഒരിക്കൽ മാത്രം പൂക്കുന്ന നീലകുറിഞ്ഞിയെ നാമറിയാതെ കൊഴിഞ്ഞു പോകുന്ന കാലത്തെയും ഗൃഹാതുരത്വത്തെയും മിഴിവോടെ വരച്ചു കാട്ടാൻ ഉപയോഗിക്കാം എന്ന് തോന്നി.

ഇന്നലെയാണോ ഈ മലഞ്ചെരുവിൽ 
നാം ആദ്യം വന്നത് ?
നീലകുറിഞ്ഞി വീണ്ടും പൂത്തു 

അങ്ങിനെ നീണ്ടു പോകുന്നു എന്റെ ഹൈക്കൂകൾ നിറഞ്ഞ വഴി. വഴിയിൽ, കാലിൽ തടയുന്ന കല്ലുകളും കട്ടകളും. പക്ഷെ എനിക്ക് അവ പ്രിയപ്പെട്ടവയാകുന്നു. ഒരു തരം Drift wood collection.


കൂട്ടത്തിൽ പറയട്ടെ, Charles Dickson ഹൈക്കൂ മത്സരത്തിൽ ഒന്നാം സമ്മാനം ലഭിച്ച ഹൈക്കൂവും ഒരു വനിതയുടെ തായിരുന്നു. ആ ഹൈക്കൂവും  പരിഭാഷയും താഴെ.

the rhythm
of her old brown hands
weaving thin wet reeds ( elizabeth St. Jacques)

നനഞ്ഞ ഈറ്റ നാരുകൾ മെടയുന്ന
ശോഷിച്ചു, ചുളിഞ്ഞ കൈകളുടെ
ദ്രുത താളം


.


വെള്ളം വറ്റി മരിച്ച 
നിളക്കൊരു ജലതർപ്പണം 
ഒരു തുള്ളി കണ്ണുനീർ .

.








the bullet ridden body,
spilled out guts empty;
it is the Holy month.
( Massacres in Iraq during the Fasting month of Ramadan)

.